Anlaşmalı boşanma, öncelikle sulh yoluyla evlilik birliğinin sona erdirilmesini sağlamaktadır. Taraflar, uzun süren bir yargılama sırasında yaşanacak çekişmeleri uzlaşarak öncesinden sona erdirmektedir. Boşanmanın velayet, nafaka, tazminat, görüşme gününden ibaret tüm sonuçlarının anlaşmalı boşanma protokolünde düzenlenmesi tarafları yıllarca sürecek ve manen yıpratacak çekişmelerden korumaktadır.

Anlaşmalı boşanma protokolleri hazırlanırken çocuklu ailelerde velayeti almayan tarafın çocukla görüşme günlerinin, eğitim, bakım masraflarına katılım miktarının belirlenmesi öncelikle ele alınan konulardan birini oluşturmaktadır.

Anlaşmalı boşanma protokollerinde kimi zaman çocuğun eğitim ve bakım giderleri için aylık bir rakam belirtilmemektedir. Taraflar, sadece babanın/ nafaka yükümlüsünün mali yükümlülüklerini yazmaktadır. Örneğin, özel eğitim giderleri, özel sağlık sigorta primleri, okul dışı özel ders, spor gibi kurs giderleri baba tarafından karşılanacaktır şeklinde bir düzenleme yapılmaktadır.

Hakim, protokol hükümlerini aynen onaylamakta ve hükme geçirmektedir. Hukuki anlamda protokol genel sözleşme hükümlerine tabi olmaktadır. Ancak, çocuğun eğitim, bakım, korunma masraflarına babanın her ay ne kadar miktarda katılacağının açıkça düzenlenmemesi icra kabiliyeti olmayan hükümlerin ilama bağlanmasına ve bir süre sonra nafaka yükümlüsünün mali destekten kaçınması halinde nafaka alacağının nasıl tahsil edileceği sorununu gündeme getirmektedir.

Boşanma ilamında hükme bağlanmış bir alacak miktarı olmadığı için ödenmeyen eğitim ve diğer giderler kadar alacak ilamlı değil ilamsız icra takibine konu edilmektedir. Bu nedenle de; nafaka yükümlüsünün olası itirazı halinde itirazın iptali adı altında bir nafaka davasının görülmesine neden olmaktadır.

Bir taraftan yargılama sırasında, velayeti alan taraf, protokolün mali yükümlülüklere ilişkin hükümlerinin uyarlanmasını ve aylık bir rakama bağlanmasını talep edebilirken karşı taraf da protokolden doğan yükümlülüklerine itiraz edip yükümlülüklerinin azaltılmasını talep edebilecektir.

İcra İflas kanunu 344. madde uyarınca nafaka borcunu yerine getirmeyen nafaka yükümlüsü, 3 aya kadar şikayet üzerine hapis cezasına mahkum edilebilmektedir. Nafaka, boşanma ilamında miktar olarak yazıldığı zaman nafaka hükmüne uymamak suç teşkil etmektedir.

Bu nedenle de; anlaşmalı boşanma protokollerinde, iştirak nafakası adı altında tüm eğitim, bakım giderlerinin miktar olarak belirtilmesi ve yıllık TEFE artışına tabi tutulması, ilerde doğabilecek olası uyuşmazlıkların ve uzayabilecek bir nafaka davasının açılmasının önüne geçilmesini sağlayacak ve yerine getirilmesi bakımından yaptırım gücü olacaktır.

Av. Esra Özeren